سنگ فیروزه نیشابوری و سنگ در نجف
در این مقاله به بررسی تمام خواص و فواید سنگ فیروزه نیشابوری و سنگ در نجف می پردازیم.خواص درمانی، اثرات آن ها بر روح انسان، نحوه پیدایش و استخراج، ترکیبات سازنده، معادن و ذخایر این سنگ های گران بها و معنوی در جهان و ایران، نحوه نگهداری و انواع مختلف آنها مورد بررسی قرار میگیرد. با ما همراه باشید...
سنگ فیروزه نیشابوری
سنگ فیروزه در درازا تاریخ همواره باره توجه انسان ها پیمان گرفته می باشد. شاید مهم ترین انگیزه اهمیت بشر سنگ فیروزه نیشابوری در درازا تاریخ به خواص سنگ فیروزه نیز مربوط باشد. از انواع سنگ فیروزه می نا به گونه شجر و فیروزه عجمی اشاره نمود. از مشخصات سنگ فیروزه می تاب به رنگی جذابآن اشاره ارائه کرد که بسته الماس خام به گونه رنگ آن، آبی آسمانی یا آبی طایفه می تواند زیاد گران و یا ارزان باشد.
سنگ فیروزه به عنوان گرد از کهن ترین سنگ های دانشمند حائز تاریخی طولانی می باشد. به دلیل رنگ جذاب آن، دست کم هزاره های ششم و پنجم پیش از میلاد این سنگ باره پروا و بهره‌گیری انسان پیمان گرفته می باشد. کاوشهای بمی باشدان شناسی اثر دیتا می باشد سه هزار سال پ.م. حاکمان مصری بمی باشدان، از جواهرات این گوهر قشنگ جهت تزئین آرایشی، طلسم استفاده و یا به به اتفاق مومیایی خود دفن می نمودند. به همین جهت ذخایر محدود آن در مصر به سرعت رو به سپریدن گذاشت.
پیروزه فقط در ایران هستی دارد و از 2 معدن به دست می آید. یکی از این 2 رگه کهنه صخره اسم دارد، به مسافت 3 روز از مشهد به سوی شمال غرب، نزدیک شهر ابهت به نام نیشابور واقع می باشد و دیگری که نو صخره خوانده می شود، 5 روز از آن مسافت دارد. سنگهایی که از نو صخره به دست می آید،از لحاظ جنس بدتر و رنگ آن آبی مایل به سفید می باشد و چندان مرغوب نیست و می توان بسیاری از آن را به بهای کم خرید. اما شاه ایران سالهمی باشد می باشدخراج فیروزه را از قدیمی صخره به خود محدود نموده می باشد و کسی حق بهره برداری از آن را ندارد.
در ایران قرن های متمادی در این کشــور به طور گسترده برای تزیین اشیاء، مساجد و درون و بیرون بسیاری از بناهای مهم کاربرد شده می باشد. این طریق ساخت و ســاز ایرانی بعدها به شبه قاره هند نیز گذرگاه پیدا نمایش داد و در ســاخت تاج محل نیز از فیروزه استفاده شده می باشد. و این رنگ، نمادی از بهشت خدا بر روی زمین تلقی می شد. کاوش های بمی باشدان شناسی که در منطقه آسیای میانه چهره گرفته، پرتو می دهد در گورهای ثروتمندان این منطقه و سراسر پهنه قفقاز، فیروزه ایرانی یافت شده می باشد.
در طول تاریخ، از دانه های تخم مرغی شکل فیروزه ایرانی برای ساخت جواهر آلات و مرصع کاری اشیاء استفاده شده می باشد. گفته می شود به انگیزه نبود تکنولوژی فرآوری، این سنگ ارزشمند هم اکنون از معادن ایرانی به صورت خام به ترکیــه صادر و پس از تراش و فرآوری، به نام سنگ فیروزه ترکی به جهانیان عرضه می شود و کشــورهایی چون چیــن، هند و ایتالیا نیز سعی می کنند تا مرکزیت بازرگانی این کانــی قشنگ را به دست آورند.
بهترین مناطق از نظر آب و هوایی جهت ساختن این سنگ مناطق خشک می باشد. این گوهر معمولا در مناطقی یافت می شود که در آن صخره های به جا باقیمانده از کار و جنبش های آتشفشانی بوده یا گرما زمین در شکل گیری آن دخالت داشته می باشد. فیروزه سنگی با بافت متخلخل می باشد و هرچه تخلخل و حباب های درون این سنگ کمتر باشد درصد سرگی آن بیشتر و درنتیجه سختی و می باشدحکام آن بیشتر و شایستن شکستگی و ترک خوردگی جهت می باشدخراج اولیه و یا تراش آن کمتر می شود. به دلیل خلل و فرج های فراوان در این سنگ می توان برای خوش رنگ نمودن آن از نمک های مس و آنیلین Aniline کاربرد نمود.
اغلب در این سنگ به دلیل اکسیداسیون آهن، رگه هایی قهوه ای رنگ به انگشتر آمیتیست اندازه دو سانتیمتر از کانی لیمونیت دیده می شود، وجود ذرات ریز ماسه سنگ یا رگه های اکسید منگنز یا یشم سبز این سنگ را به رنگ خاکستری سیر درمی آورد که به آن سنگ فیروزه ماتریکس هم می گویند. این سنگ ممکن می باشد با کانیهایی ماالکیت و کریزوکوال تشکیل تودههای به هم فشرده و درهم را بدهند.
سنگ در نجف
در نجف درواقع گوهرسنگی از خوانواده کوارتز (دی اکسید سیلیسیوم) به رنگ سفید شفاف یا شیشه ای میباشد. چه بسا بتوان آنرا نوعی کریستال کوارتز شفاف (Clear Quartz) نامید. هرچه شفافیت آن بیشتر باشد ارزش و بها آن بالاتر می رود. معمولا آنهایی که از تقدیر رودخانه می باشدخراج می شوند شفافیت بالاتری نسبت به بقیه در زمین های دیگر آن ناحیه دارند.
نوعی کوارتز وجود دارد که به در حسینی یا دُر خونی معروف می باشد که درواقع انگشتر آمیتیست از نظر علمی همان کوارتز توت فرنگی (Strawberry Quartz) بوده که به علت داشتن گونه ها میانباره های اکسید آهن در چهار فرم مختلف(مثل ترکیب اکسید آهن با گوتیت، لیمونیت، هماتیت و..) خطوط و رگه های رنگ قرمز داشته و خود سنگ نیز میتواند شفاف باشد که معمولا در بین کوارتز ها مثال های باکیفیت آن کمیاب تر می باشد. در خیلی از نقاط دنیا به خصوص قزاقستان و روسیه، برزیل یافت می شود. مثال های سنتتیک و مصنوعی آن نیز با اسم Cherry Quartz یا کوارتز گیلاسی در بازار فروخته میشود که برخی مواقع حتی صرفا شیشه هستند. ظاهرا این نمونه ها از اطراف نجف عراق آمده و با همین نام نامدار هستند.
شاید نام در حسینی به تشبیه قطرات خون حسین (ع)، سنگ در نجف به انگیزه محیط مقدس آن و یا عقیق یمنی به به اتفاق حدیث ها و روایات آن تمامی سبب شده اند که برند آنها همواره با بها بالاتری به زائران و خریداران مسلمان فروخته شود. چه بسا بسیاری از نمونه های سنگهای ایرانی با همان کیفیت باید تحت نام آنها فروخته شوند!